Zapalenie zatok - leczenie

W kościach naszej czaszki występują przestrzenie wypełnione powietrzem, posiadające ujścia w jamie nosowej. Są to tzw. zatoki oboczne nosa. Mają za zadanie ogrzewać i nawilżać powietrze wpływające do dróg oddechowych. Poza tym zmniejszają one ciężar twarzoczaszki oraz tworzą coś na kształt pudła rezonansowego dla głosu.

Zatoki nosowe są wyścielone błoną śluzową. Stan zapalny tych błon nazywany jest mianem zapalenia zatok. Zaczyna się ono od obrzęku błony śluzowej nosa (powszechnie nazwanego katarem) wywołanego najczęściej przez wirusy. Katar powoduje zamknięcie ujścia zatok przynosowych i gromadzenie się w nich śluzu, który jest doskonałą pożywką dla drobnoustrojów chorobotwórczych. Zapalenie zatok najczęściej jest wywoływane przez wirusy przenoszone drogą kropelkową.

Pierwsze objawy ostrego zapalenia zatok to: nieżyt błony śluzowej nosa, czyli katar, stan podgorączkowy, ogólne złe samopoczucie i osłabienie. Następnie pojawia się uczucie pełności w zatokach i ból uciskowy w okolicy zatok powodujący bóle głowy, szczególnie przy pochyleniu do przodu, oraz utrata powonienia.

Przy pierwszych objawach zapalenia zatok u niemowląt niezbędna jest konsultacja pediatryczna, ponieważ niemowlę ze względu na trudności z oddychaniem przez nos ma także kłopoty z przyjmowaniem pokarmu. U osób dorosłych, jeżeli wydzielina z nosa ma charakter surowiczy, śluzowy, bądź śluzowo-ropny w pierwszych dniach można skorzystać z szerokiej gamy leków i preparatów dostępnych w aptekach bez recepty, np. Protect 4Life, Nopalin, Paraprotex.
Jeżeli wydzielina z nosa i zatok zmienia się w ropną, trzeba bezzwłocznie udać się do lekarza, ponieważ oznacza to, że do zakażenia wirusowego dołączyła się infekcja bakteryjna a to wiąże się z koniecznością przyjmowania antybiotyku. Do lekarza należy zgłosić się również wtedy, gdy stan zapalny zatok nie mija po około 5-7 dniach, bądź zaostrza się i pojawia się gorączka.

Metod udrażniania zatok jest kilka. Może to być np. punkcja zatok czy klasyczna operacja, gdzie robi się nacięcia na twarzy i dociera do zatok, by je oczyścić czy usunąć zmienioną chorobowo śluzówkę. Ale są to zabiegi, które nie likwidują przyczyny stanu zapalnego, tylko jego objawy. Nie dają gwarancji, że stan zapalny nie powróci.

Balonikowanie zatok to zabieg wykonywany od trzech lat i w tym czasie u poddanych im pacjentom nie dochodziło do stanów zapalnych zatok. Wszystko wskazuje więc na to, że balonikowanie jest skuteczne.
Przez dziurkę w nosie wprowadzany zostaje cieniutki endoskop z włóknem światłowodu w środku. Przy jego pomocy wprowadzany jest miniaturowy cewnik zakończony niewielkim – około 1,5 cm długości – zbiorniczkiem (balonikiem). Gdy ów balonik dotrze do niedrożnego kanalika łączącego zatokę z nosem, wówczas pompuje się do niego pod wysokim ciśnieniem powietrze. Balonik rośnie i rozpycha kanalik. Wypuszczane zostaje powietrze z balonika, wsuwa się głębiej cewnik do kanalika i znowu pompuje powietrze. Procedurę powtarza się do czasu poszerzenia i udrożnienia całego kanalika. Zabieg nie jest inwazyjny i zwykle wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Na życzenie pacjenta można zastosować znieczulenie ogólne.

W każdym przypadku zapalenia zatok można wykonać balonikowanie. Przeszkodą nie jest nawet ropny stan zapalny.
Jeśli pacjent nie miał dotychczas żadnej diagnostyki, może być konieczny np. posiew wydzieliny z nosa, tomografia komputerowa zatok. Jeżeli pacjent już był leczony – potrzebna jest karta informacyjna ze szpitala.
Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych do zabiegu tego typu.
Przez kilka dni po zabiegu należy unikać dużego wysiłku fizycznego. Zaleca się też pacjentom, aby nawilżali śluzówkę nosa preparatami z solą fizjologiczną lub solą morską. Udrożnione zatoki będą się przez kilka, kilkanaście dni oczyszczały, trzeba więc nieco częściej wydmuchiwać nos.
Po zabiegu normalizuje się funkcja wydzielnicza zatok i odnawia się prawidłowa flora bakteryjna, nie ma więc powodu, by stan zapalny nawracał. Hipotetycznie, gdyby jednak kiedyś doszło do niedrożności kanalików łączących zatoki z nosem – balonikowanie można powtórzyć.