reumatoidalne zapalenie stawów (reumatyzm)

Obecnie wiele osób, które prawie przez cały dzień nie ruszają się sprzed telewizora, sądzi że nie grożą im żadne choroby związane, ze stawami, no bo i jak, przecież ich stawy nie są praktycznie używane. Otóż są w błędzie! Gdyż stawy lubią ruch, a szkodzi im nadwaga i urazy.

Idealna konstrukcja stawów pozwala na wykonywanie nawet najbardziej skomplikowanych ruchów. Stawy pokrywa chrząstka, która chroni kości przed ścieraniem, ponadto są one otoczone torebką stawową, wypełnioną specjalną mazią, która pełni funkcję swoistego rodzaju oliwy w zawiasach, odżywiając chrząstkę, zmniejszając tarcie i w ten sposób ochraniając stawy. Jeśli chrząstka stawowa się ściera lub płyn stawowy przestaje spełniać swoje funkcje, wtedy stawy, tak jak nienaoliwione drzwi, zaczynają „trzeszczeć”.
Tarcie kości łączących stawy prowadzi do stanu zapalnego, który objawia się przede wszystkim bólem. Uszkodzona chrząstka stawowa nie może ochraniać kości, a rozwijający się stan zapalny dodatkowo wzmaga procesy przebudowy stawu, co prowadzi do jego trwałego zniekształcenia. Staw traci stabilność, a to jeszcze bardziej pogłębia procesy niszczenia, powoduje nadmierne napięcie mięśni i skutkuje utratą ruchomości. Z czasem staw odmawia posłuszeństwa, co może być odczuwane jako sztywność.

W stawach każdego człowieka znajdują się drobne uszkodzenia, kumulują się one szczególnie u osób narażonych na przeciążenie stawów. W rezultacie prowadząc do poważnego uszkodzenia delikatnej struktury stawów, które przestają spełniać swoje funkcje i wtedy pojawiają się problemy.
Uszkodzenia stawów powstają nie tylko wtedy, gdy uprawia się obciążający je sport albo naraża na kontuzje. Zagraża im również odpoczynek przed telewizorem i brak ruchu. Lenistwo sprzyja niedokrwieniu stawów, przez co nie są one prawidłowo odżywione, a to prowadzi do ich niszczenia. Nadwaga dodatkowo obciąża stawy, skutkując rozwinięciem się dolegliwości.

Początkowym objawem, który powinien zaniepokoić, jest ból, odczuwalny głównie po wysiłku, z czasem pojawia się również w spoczynku, np. po nocy. Objawy mogą nasilać się przy zmianach pogody, szczególnie jeśli zbiera się na deszcz. W pierwszej fazie choroby „rozruszanie” stawu prowadzi do ustąpienia objawów. Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć ograniczenie ruchów, przez co nawet proste codzienne czynności stają się uciążliwe. Potem pojawiają się kolejne objawy, takie jak obrzęk i zaczerwienienie. Można również usłyszeć charakterystyczne „trzeszczenie”. Zaawansowane przypadki prowadzą do wyraźnego zniekształcenia stawów.

Jest wiele preparatów opóźniających postęp choroby. Niektóre, działają ochronnie na chrząstkę stawową i w ten sposób spowalniają postęp choroby oraz zmniejszają towarzyszące jej objawy, takie jak ból. Dodatek witaminy C wzmacnia działanie tych leków. Dostępne są także preparaty zawierające kwas hialuronowy. Substancja ta, będąca składnikiem płynu stawowego, ma silne właściwości nawilżające. Poprawia lepkość mazi stawowej, odżywianie chrząstki, przyleganie i regenerację komórek. Kwas hialuronowy ma również wpływ na gojenie uszkodzeń tkanek miękkich.
Najważniejsze w leczeniu chorób stawów, jest zlikwidowanie przyczyny problemów. Już od najmłodszych lat należy dbać o prawidłową postawę i szybko korygować wszelkie jej wady. Dzięki ćwiczeniom, można wzmocnić kręgosłup oraz poprawić sprawność mięśni, które są najlepszą ochroną stawów. Niewskazane jest długie pozostawanie w bezruchu, bo odżywienie stawów związane jest z ich używaniem. Codzienna gimnastyka, spacery, jazda na rowerze czy pływanie poprawiają ruchomość stawów. Jednak trudno zmusić się do aktywności fizycznej, kiedy najdrobniejszy ruch sprawia ból, wtedy pomocne bywają masaże, dlatego czasem warto właśnie od nich zacząć terapię. Przeciążone stawy należy oszczędzać, np. poprzez stosowanie laski, specjalnych stabilizatorów lub wkładek ortopedycznych.

Do lekarza należy się udać już przy pierwszych niepokojących objawach. Czasem, aby odciążyć stawy, wystarczy zmiana trybu życia i złych nawyków. Lekarz może zalecić specjalistyczne masaże bądź ćwiczenia albo stosowanie urządzeń ortopedycznych.
W sytuacjach gdy ból jest trudny do wytrzymania, ulgę przyniosą tabletki, maści, kremy czy żele o działaniu przeciwbólowym lub przeciwbólowo-przeciwzapalnym.
Jeżeli zwyrodnienie dotyczy stawu kolanowego stosuje się zastrzyki z kwasu hialuronowego, które poprawiają jego ruchomość i zmniejszają dolegliwości bólowe.

Czasem osoby zgłaszające się do lekarza mają tak zaawansowaną chorobę stawów, że konieczna jest interwencja chirurga. Dlatego najlepiej już dziś zadbać o stawy i wyprzedzić chorobę.

Reumatyzm

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to najgroźniejsza ze wszystkich chorób reumatycznych. Nie da się jej zapobiec, nie można jej wyleczyć. Można ją jednak powstrzymać i nauczyć się z nią żyć.
Najważniejsze jest jak najwcześniejsze rozpoznanie RZS i podjęcie odpowiedniego leczenia. Od tego zależy przebieg choroby i sprawne życie pacjenta.
W Polsce na tę chorobę cierpi prawie 400 tys. osób, a lekarze coraz częściej nazywają tę chorobę problemem społecznym. Niestety, wielu z nas wciąż nie zdaje sobie sprawy, na czym ona polega i jak ją rozpoznać.

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła choroba tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. Choroba pojawia się, gdy układ odpornościowy człowieka zamiast chronić organizm, zaczyna wytwarzać substancje, które atakują i niszczą własne komórki, rozpoznając je jako obce. W przypadku RZS celem ataku stają się stawy.
Przeważnie choroba zaczyna się od symetrycznych bólów tych samych partii stawów prawej i lewej dłoni, obrzęków drobnych stawów rąk i stóp, porannej sztywności stawów, która trwa coraz dłużej, a temu wszystkiemu może towarzyszyć chudnięcie, brak apetytu, stan podgorączkowy czy dolegliwości generujące przygnębienie. Objawy mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, czasem miesięcy, ale mogą też wystąpić nagle.

Choroba może ujawnić się praktycznie u każdego. Wiadomo, że choroba częściej dotyka kobiet niż mężczyzn (3:1), a szczyt zachorowań przypada na czwartą i piątą dekadę życia, choć na RZS zapadają też nastolatki.
Pacjent ze stwierdzonym RZS powinien podjąć leczenia, gdyż 80% chorych reaguje bardzo dobrze na leczenie, tzn. osiąga remisję, zahamowanie stanu zapalnego i postępu choroby.

Jeżeli pojawią się długotrwałe bóle w stawach, nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty, gdyż jak już wspomniano, chorzy na RZS mogą prowadzić normalne aktywne życie, jeżeli w porę podejmą leczenie.
RZS wykryte zbyt późno i nieleczone, lub leczone niewłaściwymi sposobami, może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w stawach, ich deformacji, co w konsekwencji doprowadzi do inwalidztwa.

Chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów mogą prowadzić normalne życie, pracować, uczyć się, udzielać towarzysko, uprawiać sporty: tańczyć, jeździć na rowerze, pływać, nawet wędrować po górach. Jest mnóstwo możliwości, o ile opanuje się ból, nauczy myśleć pozytywnie i żyć trochę inaczej.
W tej kwestii wiele zależy od samego chorego. To lekarz ustala leczenie, rehabilitant dobiera odpowiednie ćwiczenia, pomagające rozruszać stawy, ale to chory bierze leki w domu, ćwiczy, odpowiednio się odżywia i uczy się oswajać chorobę, poznając m.in. czynniki, które mają na nią wpływ.

Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że RZS ze stanu remisji może przejść w stan zaostrzony. Trzeba więc zrobić wszystko, by wyeliminować potencjalne zagrożenia. Każda niedoleczona infekcja górnych dróg oddechowych, zakażenie, przeciążenie stawów, silny stres mogą sprawić, że dolegliwości powrócą. Nie wolno ich bagatelizować, należy poprosić o poradę lekarzy, zgłaszać mu swoje uwagi i wątpliwości, zapisywać się na rehabilitację, poprosić o konsultacje z dietetykiem. Chory musi pamiętać, że walczy przecież o swoje zdrowie.

Według chorych na RZS najgorszym objawem choroby jest ból. Ciągły, pojawiający się w dzień i w nocy. To on sprawia, że chorzy są zmęczeni, niewyspani, rozdrażnieni, zniechęceni do życia. Ból nie daje im odpocząć, przysparza mnóstwa problemów, czasem wyklucza z codziennego życia, jest przyczyną kompleksów. Dlatego terapię rozpoczyna się jednocześnie od leków, które zatrzymują lub zmniejszają stan zapalny oraz od tych zmniejszających ból.

Reumatoidalne zapalenie stawów jest niestety chorobą nieuleczalną. Celem leczenia jest jedynie spowolnienie postępu choroby, zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawa nastroju i kondycji psychicznej pacjenta, zapewnienie zdolności do samodzielnego, aktywnego życia i pracy zawodowej. Warto jeszcze raz zaznaczyć, że im wcześniej lekarz będzie mógł wykryć chorobę i zastosować terapię, tym rokowania będą lepsze.

Dolegliwości stawowe – choroba związana z wiekiem.

Większość dolegliwości stawowych jest efektem starzenia się organizmu i stopniowego zużywania się kości i chrząstki stawowej. Niestety, obecnie coraz częściej chorują na stawy ludzie w średnim wieku, a nawet młodzież…

Co jest tego przyczyną?
Najczęstszą przyczyną zużywania się stawów są ich ciągłe przeciążenia i mikrourazy.
Z kolei ich przyczyną są nadwaga, zbyt intensywne ćwiczenia, nieumiejętne dźwiganie ciężarów, czy chodzenie w butach o sztywnych podeszwach, czasem także niewłaściwa rehabilitacja lub jej brak po poważniejszym urazie. Na uszkodzenia i choroby najbardziej narażone są stawy o znacznej ruchomości, np. kolanowy, skokowy czy barkowy.

Powstawanie uszkodzeń kości stawowych
Torebka stawowa otula stawy najbardziej ruchome. Jej wnętrze pokrywa błona maziowa wydzielająca śluz, który ułatwia bezbolesne przesuwanie się jednej kości względem drugiej. Kiedy błona maziowa zostanie uszkodzona, np. wskutek urazu lub stanu zapalnego, nie wydziela dostatecznie dużo śluzu. Staw jest przez to słabo nawilżony. Powierzchnie kości tworzących staw trą o siebie z coraz większą siłą. W efekcie pogłębiają się zmiany degeneracyjne i pojawia się silny ból przy każdym ruchu.
Najważniejszą rolę w zachowaniu zdrowych i sprawnych stawów odgrywa chrząstka stawowa. Można ją porównać do idealnie gładkiej wyściółki, która oddziela od siebie kości tworzące staw. Chrząstka odkształca się nieco przy każdym ruchu, dlatego możemy poruszać się sprawnie i bez bólu. Kiedy staw będzie regularnie nadmiernie obciążany, chrząstka stawowa utraci swoją naturalną elastyczność i stanie się podatna na różnego rodzaju uszkodzenia. Z czasem jej powierzchnia zacznie pękać. Ubytki chrząstki spowodują, że nagie kości będą tarły o siebie z coraz większą siłą.
Uszkodzona chrząstka stawowa wytwarza enzymy, które nasilają stan zapalny i pogłębiają zmiany zwyrodnieniowe.
Aby zmniejszyć ryzyko, trzeba dbać o kondycję chrząstki stawowej i błony maziowej. Służy temu właściwe odżywianie stawów.

Naturalne substancje – niezbędnik dla zdrowych stawów
Należy pamiętać, że raz uszkodzona chrząstka stawowa nigdy w pełni się nie regeneruje. Nie ma takich biologicznych właściwości, gdyż nie jest wyposażona w tkankę ochrzęstną. Uszkodzenia i ubytki pokrywa blizna łącznotkankowa, która nieco przypomina chrząstkę.

Aby przyśpieszyć proces bliznowania, trzeba dostarczać organizmowi substancji poprawiających stan chrząstki i płynu maziowego. Takimi najbardziej znanymi substancjami, o właściwościach regenerujących są glutamina i chondroityna. Możemy ich dostarczyć jedząc raki, krewetki i małże. Są to jednak produkty rzadko widywane na naszych stołach i dlatego powinniśmy zażywać gotowe preparaty zawierające te substancje.

Dla prawidłowego funkcjonowania stawów niezbędna jest też siarka, która powstrzymuje zmiany zwyrodnieniowe, zwłaszcza te spowodowane przeciążeniem stawów. Jej niedobór w organizmie dość szybko odbija się na sprawności stawów. To właśnie siarka pozwala poszczególnym komórkom żyć i dzielić się.

Kolejną, wartą poświęcenia uwagi substancją jest kolagen. Niedostatek kolagenu to nie tylko więcej zmarszczek i wiotka skóra, ale też mniej sprawne stawy. W organizmie człowieka kolagen występuje w wielu tkankach i różni się budową w zależności od ich funkcji. Typ II kolagenu znajduje się w chrząstce.

Zbawienne właściwości tranu dla stawów, od lat wychwalają sportowcy wyczynowi. Najcenniejszy jest tran otrzymywany z wątroby dorsza. Jego systematyczne zażywanie zmniejsza ból pojawiający się w stawach, dzięki czemu można ograniczyć stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Tran hamuje procesy niszczenia chrząstki stawowej i przyśpiesza jej regenerację.

Kwas hialuronowy to niezastąpiony lek w usprawnianiu stawów maziówkowych, głównie kolanowego, biodrowego, barkowego, skroniowo-żuchwowego oraz skokowego. Najczęściej podawany jest w formie zastrzyków do stawów. Uzupełnienie jego niedoboru hamuje procesy zapalne stawu, co poprawia jego ruchomość. Jednocześnie ma on działanie silnie przeciwbólowe co ułatwia codzienne funkcjonowanie i rehabilitację.