Nadciśnienie tętnicze

Czynnikiem szczególnie predestynującym do zespołu obturacyjnego bezdechu podczas snu jest otyłość. Na obturacyjny bezdech podczas snu cierpi ponad 15 mln Amerykanów, w tym ok. 24% mężczyzn i 9% kobiet w średnim wieku. Zespół ten występuje u 40% osób otyłych, co jest szczególnie niepokojące, zważywszy na nasilający się problem otyłości. Istnieje złożony związek między otyłością, zaburzonym wzorcem snu oraz nadciśnieniem tętniczym.

Bezdech podczas snu, otyłość i nadciśnienie tętnicze
Jednoznaczny związek między otyłością a nadciśnieniem tętniczym charakteryzuje się zależnością liniową pomiędzy wskaźnikiem masy ciała – BMI, a wysokością ciśnienia tętniczego.
Ze względu na częste współwystępowanie otyłości i obturacyjnego bezdechu, specjaliści wysnuli przypuszczenia, iż zespół bezdechu może przyczyniać się do nadciśnienia tętniczego związanego z otyłością. Potwierdzeniem przypuszczeń stały się badania przeprowadzone na dużych populacjach pacjentów, które potwierdziły związek między zespołem bezdechu podczas snu i nadciśnieniem.
W Wisconsin Sleep Cohort Study stwierdzono wyższe wartości średniego ciśnienia tętniczego w dzień i w nocy u pacjentów z więcej niż 5 epizodami bezdechów na godzinę niż u pacjentów chrapiących i z mniej niż 5 takimi epizodami na godzinę.
Oprócz związku między częstością występowania epizodów bezdechu a ciśnieniem tętniczym, istnieje silna zależność liniowa między procentowym udziałem snu z saturacją mniejszą niż 90% a wysokością ciśnienia.
Za rozwój nadciśnienia tętniczego w zespole bezdechu podczas snu odpowiada m.in. zwiększenie aktywności układu współczulnego w nocy i w ciągu dnia. Dodatkowo w nadciśnieniu wywołanym otyłością z wielu powodów dochodzi do retencji sodu. Zwiększona retencja sodu jest wywołana aktywacją układu renina-angiotensyna i układu współczulnego oraz podwyższeniem stężenia leptyny, co z kolei może być ogniwem łączącym bezdech senny i nadciśnienie tętnicze, leptyna bowiem zwiększa aktywność współczulną i tym samym ciśnienie tętnicze. Pacjenci z bezdechem sennym mają wyższe stężenia leptyny niż otyli bez bezdechu sennego. Zwiększony stres oksydacyjny i dysfunkcja śródbłonka naczyniowego także wikłają przebieg otyłości oraz nadciśnienia związanego z bezdechem podczas snu. U pacjentów z otyłością dysfunkcja śródbłonka naczyniowego może upośledzać zdolność do wazodylatacji na skutek zwiększonej produkcji endoteliny i zmniejszonego wytwarzania tlenku azotu. Warto zauważyć, że zmniejszona produkcja NO w bezdechu podczas snu może zostać odwrócona dzięki przewlekłej terapii aparatem CPAP, wytwarzającym stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych.

Terapia prowadzona w leczeniu bezdechu sennego obejmuje metody nieinwazyjne, takie jak CPAP, oraz leczenie chirurgiczne i farmakologiczne.
Wstępne zalecenia dla wszystkich pacjentów powinny obejmować zmniejszenie masy ciała oraz wskazanie unikania picia alkoholu.
Leczenie aparatem CPAP jest leczeniem pierwszego rzutu, pozwalającym utrzymać drożność górnych dróg oddechowych. Jego przewlekłe stosowanie poprawia jakość życia i zmniejsza zmęczenie w ciągu dnia, użyteczność aparatu w obniżaniu ciśnienia tętniczego w nocy i w ciągu dnia jest zmienna. Efekt stosowania w nadciśnieniu związanym z bezdechem podczas snu wiąże się z jego skutecznością w zmniejszaniu częstości epizodów bezdechów oraz spłyceń oddychania i w innym przypadku może okazać się zmienny.
Jeśli senność i zmęczenie w ciągu dnia nie ustępują pomimo dyscypliny w stosowaniu CPAP lub innych urządzeń umieszczanych w jamie ustnej, w niektórych przypadkach konieczne, może okazać się leczenie farmakologiczne. Leczenie nasilonej senności w ciągu dnia opiera się na stosowaniu leków o działaniu stymulującym, takich jak amfetamina lub jej pochodne. Niemniej ze względu na ryzyko nadużywania amfetaminy opracowano inne prawdopodobnie bezpieczniejsze leki. Mimo że odlegle korzyści ze stosowania takich farmaceutyków u pacjentów z obturacyjnym bezdechem podczas snu ciągle są przedmiotem ożywionej dyskusji, okazują się one skuteczne jako lek dodany do standardowego leczenia objawowego senności w ciągu dnia.